2009-09-10
Minęło 70 lat…
Wieczorem, w przeddzień 70-tej rocznicy wybuchu II Wojny Światowej na śmigielskim Rynku stanęły fotogramy z wizerunkami Śmigielan rozstrzelanych we wrześniu, październiku i listopadzie 1939 r. Obok portretów zamieszczono tablicę z nazwiskami osób, których fotografii, pomimo wysiłków i apelów w lokalnej gazecie, nie udało się odnaleźć. W ten sposób przywołano pamięć o tragicznych wydarzeniach 1939 r. i po raz kolejny oddano cześć pomordowanym mieszkańcom Ziemi Śmigielskiej.
Ustawienie fotogramów jest jednym z przedsięwzięć w ramach obchodów 70-tej rocznicy wybuchu II Wojny Światowej zaplanowanych na wrzesień i październik br. przez komitet organizacyjny, w skład którego wchodzą: Urząd Miejski Śmigla, Hubert Zbierski, Centrum Kultury w Śmiglu, Liceum Ogólnokształcące w Śmiglu, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Nietążkowie, Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Śmiglu, Śmigielskie Towarzystwo Kulturalne, ZHP Hufiec Śmigiel, OSP Śmigiel, ZGKiM w Śmiglu, Zespoły Szkół w: Bronikowie, Czaczu, Starym Bojanowie, Starej Przysiece Drugiej, Gimnazjum oraz Szkoła Podstawowa w Śmiglu.
Fotogramy zostały wykonane przez rodzinną pracownię fotograficzną państwa Teresy i Jerzego Marciniaków ze Śmigla. W 1994 roku ich zakład podjął się odtworzenia i archiwizacji zdjęć rozstrzelanych Śmigielan, pochodzących ze zbiorów Huberta Zbierskiego. Portrety stanowiły integralną część przygotowywanej wówczas przez Zbierskiego publikacji pt. „Sylwetki Polaków Rozstrzelanych w 1939 roku na Starym Rynku w Śmiglu”. Po 15 latach ten sam autor ponownie podjął się spisania wydarzeń z 1939 r. poszerzając zakres opracowania o dodatkowe fakty. Nowe wydawnictwo wpisuje się w kalendarium rocznicowych obchodów. Wieczór autorski Huberta Zbierskiego oraz promocję książki pt. „Sylwetki Rozstrzelanych Mieszkańców Ziemi Śmigelskiej” zaplanowano na 9 października w sali klubowej Centrum Kultury. Wykonanie fotogramów zostało częściowo sfinansowane przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej w ramach Programu Wspierania Aktywności Lokalnej „Razem Możemy Więcej”. Dotację na ten cel pozyskała jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Śmiglu składając projekt pt. „Bohaterowie Ziemi Śmigielskiej”. Pozostałe środki pochodziły z budżetu Gminy Śmigiel.
Znacznie mniejszy format niż na rynku mają zdjęcia rozstrzelanych, (wykonane nieodpłatnie również przez Zakład Fotograficzny państwa Marciniaków) które zawieszono wraz z biogramami w holu Liceum Ogólnokształcącego w Śmiglu. W budynku szkoły zlokalizowano także wystawę, wypożyczoną z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej. Dokonane 4 września otwarcie ekspozycji, połączono z premierą filmu dokumentalnego nakręconego przez uczniów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Nietążkowie pt. „Gmina Śmigiel w latach 1939-1945, wspomnienia mieszkańców”. Poza materiałami ze zbiorów IPN zgromadzono tam również pamiątki Śmigielan z okresu II wojny światowej, m.in. listy z obozu pracy, czy obozowe dokumenty. Ekspozycję można oglądać do 30 września, w godz. od 8.00 do 15.00, od poniedziałku do piątku.
W kalendarium obchodów rocznicowych wpisują się ponadto: zaplanowany na 16 września wykład dr. Eugeniusza Śliwińskiego pt. „Działania wojenne XVII Pułku Ułanów w 1939 r.” połączony z promocją książki jego autorstwa, uroczyste odsłonięcie tablicy poświęconej ppor. Stefanowi Rysmannowi, kierownikowi szkoły w Bronikowie, zamordowanemu w Charkowie (17 września), okolicznościowa Msza św. w kościele farnym w Śmiglu, Apel Poległych oraz otwarty turniej strzelecki – „Memoriał im. Braci Kurkowych publicznie rozstrzelanych na śmigielskim rynku” (26 września), konkursy historyczne dla młodzieży gimnazjalnej organizowane przez Centrum Kultury (30 września), Milczący Marsz ulicami Śmigla, w rocznicę pierwszej egzekucji (30 września), a także widowisko historyczne w reżyserii Janusza Dodota połączone z wykładem przygotowanym przez Wojciecha Ciesielskiego (23 października). Rocznicowe obchody zakończy, zaplanowana na wieczór 30 października okolicznościowa Msza św. polowa na śmigielskim Rynku. Tego dnia zostaną również zdjęte fotogramy rozstrzelanych.
Szczegółowe kalendarium zostało zamieszczone w aktualnościach śmigielskiego portalu. Komitet organizacyjny zaprasza społeczność do udziału w uroczystościach, a także zwraca się z uprzejmą prośbą aby 26 września, tj. w sobotę od rana nie udawać się na Plac Rozstrzelanych w Śmiglu samochodem, ponieważ z powodu zaplanowanych uroczystości część ulic przylegających do Rynku oraz na Rynku zostanie wyłączona z ruchu.
A.Kasperska
